2024-03-29T18:32:29Z
https://jrla.isca.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4796
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
واکاوی حدیث غدیر از منظر سبکشناسی با تأکید بر سطح آوایی و تکرار
عباس
اقبالی
صدیقه
جعفرنژآد
حدیث غدیر از بارزترین رهنمود های پیامبر اکرم6 در امر پیشوایی جامعه بعد از رحلت آن حضرت است، در ساختار متن این حدیث که از نمونه های سخنان بلیغ ایشان به شمار میرود کاربست واژگان و سبک سخن نشانگر تعمد آن حضرت در کاربست نوعی سخن است که واکاوی این سبک، پیام های نهفته در لایه های پنهان متن را کشف می کند
این جستار برآن است تا بر اساس مبانی نظری سبک شناسی و از رهگذر شیوۀ توصیفی ــ تحلیلی به واکاوی سبک شناسی این خطبه در سطوح واژگانی و نحوی و آوایی برآید. از جمله رهاوردهای این پژوهش آن است که سطح زبانی حدیث غدیر؛ نوع واژگان، تکرار واک و واکه، آواهای برآمده از آنها، سجع، جناس و مراعات نظیر سطح موسیقایی کلام را بالا برده و مایۀ جذابیت و اقناع گشته است.. بسامد تکرار علاوه بر ایجاد ضرب آهنگ متناسب، نشانۀ تأکید پیامبر اکرم6 بر اهمیت مضامین نهفته در تعبیرات تکراری؛ یعنی ابلاغ ولایت امیر مؤمنان علی بن ابی طالب7 و اقناع مخاطب است و همچنین بررسی سطح واژگانی و نحوی نیز جایگاهی خاص را در اقناعسازی و جذب مخاطب بر عهده دارد.
پیامبر (ص)
امام علی (ع)
حدیث غدیر
سبکشناسی
سطوح آوایی و واژگانی و نحوی
2020
02
20
9
31
https://jrla.isca.ac.ir/article_68969_94942f3a16da8f87799bbb49c91e41e3.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
بررسی کاربردی معنای مرکزی و حاشیهای در سوره یوسف
مهین
حاجی زاده
محمد
ابراهیمی
موفقیت گوینده در رساندن رسالت خود به مخاطب در حالتی انجام میگیرد که میان معنای مقصود و معنای محمول، تطابقی به وجود آمده باشد. با در نظر گرفتن این موضوع، برای اکثر کلمهها میتوان دو حالت عام در نظر گرفت که تحت عنوانهای معنای مرکزی و معنای حاشیهای مطرح میشوند. بررسی کاربردی واژگانی که این ویژگی را دارند، این امکان را فراهم میآورد تا شناختی جامع از وضعیت آنها به دست آید. واژگان قرآن نیز به شیوهای زیبا این دو نوع معنای مرکزی و معنای حاشیهای را به یکدیگر پیوند داده و سبب شکل گیری مفاهیمی جدیدتر گشتهاند. در این راستا، پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی در صدد است تا چگونگی تحول معنایی در واژگان سورۀ یوسف7 را بررسی کند و ارتباط میان معانی اصلی و معانی ضمنی واژگان را تبیین نماید. دستاورد کلی پژوهش نشان میدهد که معنای حاشیهای و ضمنی، موضوعی است که بیشتر واژگان قرآن را در بر میگیرد، و این حاکی از آن است که واژههایی که در قرآن به کار رفتهاند معمولاً از معنایی گسترده برخوردار هستند. این موضوع سبب میشود یک واژه در آیههای مختلف دارای یک مفهوم پایهای باشد و همزمان به نسبت قرینههای موجود در هر آیه بر یکی از مفاهیم گستردۀ خود تأکیدی بیشتر ارایه دهد.
سورۀ یوسف
معنا شناسی
بافت
معنای مرکزی
معنای حاشیهای
2020
02
20
31
61
https://jrla.isca.ac.ir/article_68970_effdd6d948a789f21ba9ca94fdcc8127.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
درآمدی بر زیبایی شناسی حکمت «قِیمَةُ کُلِّ إمرئٍ ما یُحْسِنُهُ»
تورج
زینی وند
ثریا
خسروی
شمسی
پیره
حکمت «قِیمَةُ کُلِّ امْرئٍ مَا یُحْسِنُهُ» از نهجالبلاغه، دربردارندۀ ویژگیهای بلاغی و معنوی فراوان است و از روزگاران گذشته تاکنون، موجب شگفتی، تحیر و تأمل برخی از اندیشمندان گردیده است.
یافتههای پژوهش، حاکی ازآن است که آنچه موجب تفاوت در دیدگاه شارحان و مترجمان این حکمت شده است، ترکیب «مَا یُحْسِنُهُ» میباشد؛ به این صورت که برخی این عبارت را به مفهوم «دانایی» و «علم»، وبرخی دیگر نیز آن را به مفهوم «کردار» و «عمل» شرح و ترجمه نمودهاند. در حقیقت، از نظر امام7 ملاک و معیار شخصیت انسان در گرو علم و عمل او است و انسانی میتواند به نهایت کمال برسد که همواره و پیوسته بر مدار علم و عمل شایسته و نیک (برخوردار از حسن فعلی و حسن فاعلی)، گام بردارد.
پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی ـ اسنادی بر آن است تا با بررسی ابعاد و جوانب زیباشناسانۀ عبارت مذکور از نهجالبلاغه، دیدگاه شارحان، مترجمان و اندیشمندان متقدم و متأخر را مورد بررسی و تبیین قرار دهد.
نهجالبلاغه
حکمت
زیبائی شناسی
ترجمه
فصاحت و بلاغت
2020
02
20
61
77
https://jrla.isca.ac.ir/article_68971_c06479b4ddd9c3374264ab6bd5084b93.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
تحلیل و بررسی نشانههای حتمی ظهورِ حضرت قائم (عج) در سرودههای سید حسن میرجهانی
حسن
مجیدی
محمدصادق
میرزایی
یکی از مهمترین موضوعات در زمینۀ مهدویت، نشانههای ظهور است. شاعران بسیای در این باره شعر سروده و هر یک بهگونهای به این علایم پرداخته و همه نشانههایی را که از پیامبر اسلام6 و ائمۀ معصومین: به ما رسیده، به نظم درآوردهاند. برخی از شاعران تقریباً تمام علایم ظهور و برخی دیگر به گوشهای از آنها اشاره کردهاند. در این میان سید محمدحسن میرجهانی از شاعران ایرانی است که علاوه بر سرودن اشعار فراوان به فارسی در مدح اهل بیت: سرودههایی جالب هم در این خصوص به عربی دارد؛ از جمله این اشعار میتوان به منظومههای ایشان در ارتباط با نشانههای ظهور اشاره کرد. وی از جمله کسانی است که تقریباً همۀ نشانههای ظهور امام مهدی7 را در چهار مبحث علایم عام، علایم حتمی، علایم مشروط و علایم مخصوص در اشعار خویش به کار برده است. این مقاله بر آن است تا ضمن معرفی شخصیت سید محمدحسن میرجهانی، به بررسی و تحلیل علایم محتوم ظهور از ورای سرودههای وی بپردازد.
امام مهدی (عج)
علایم حتمی ظهور
سید محمدحسن میرجهانی
شعر عربی
2020
02
20
77
95
https://jrla.isca.ac.ir/article_68972_ff144742e0002ca8c01e3d06512ae940.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
تحلیل کارآمدی یک نظریه تفسیری، بر اساس معیارهای مبناشناخت
خدیجه
احمدی بیغش
طاهره
محسنی
قرآن کریم تنها کتاب آسمانی به دور از تحریف، و شامل برنامۀ هدایت بشر، در همه زمان ها است. تلاش مفسران نیز در قرن های متمادی، در راستای کشف و تفسیر معارف قرآن، با ارایۀ نظریه های تفسیری بوده است. حال چه شیوهای باید در پیش گرفت و چه نقشه راهی تعریف کرد تا این نظریه ها کارآمد شده، و تنوع نظریه های تفسیری سر از نسبیت تفسیر، پلورالیسم و حتی آنارشیسم تفسیری در نیاورند. بررسی تحلیلی توصیفی کارآمدی یک نظریۀ تفسیری، از حیث معیارهای مبنا شناخت مانند آینده نگری، انسجام و عدم خودشکنی، تعمیم پذیری، فرابخش بودن و جز آنها موجب کشف سطوحی بیشتر در فهم قرآن شده، و گسترش کمی و کیفی فهم آیات الهی را به دنبال خواهد داشت که به پایداری و مانایی یک نظریۀ تفسیری منجر شود.
نظریه تفسیری
کارآمدی
معیارها
مبنا شناخت
2020
02
20
95
115
https://jrla.isca.ac.ir/article_68973_0140415a9793509feedf59d7fe19d310.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
نقد یگانه انگاری روایت قرآنی طوفان با روایت متون پیشینی با رهیافت بینامتنیت
قاسم
محسنی مری
اکبر
توحیدلو
علیرضا
دل افکار
مهدی
عبادی
بینامتنیت نوعی رهیافت هرمنوتیکی و نقد ادبی بر بنیان متن محورانه و خوانشگر بنیاد است که به شدت در پی تضعیف و بی رنگی آفرینندۀ اثر و متن است و خودبسندگی یا استقلال وجودی متن را تهی می کند. در این شبکه، زایایی و پیدایی متن بر اساس کنش با نظامی متشکل از متون دیگر است؛ که فرآوردۀ آن، کنار رفتن قطعیت معنا و اصالت و یکتایی متن می باشد که فضا را برای فراوانی خوانش ها باز می کند. در این جستار از یک سو روایت طوفان در قرآن و متون پیشین به مثابۀ متن در نظرگرفته شده و با سویۀ هرمنوتیکی پردازش گشته است و از سوی دیگر تلاش شده تا پرسش یگانه پنداری (این همانی) روایت طوفان قرآن از متون میان رودانی و عهدینی با رهیافت نقدی، عناصر و مؤلفه های همبسته با بینامتنیت، بسان مؤلفۀ تقویمی و تخریبی بازخوانش گردد و با همراهی بایسته های روایت شناختی، چشم انداز باوری و کانونی شدگی نظام های گفتمانی، (قرآن کریم، میان رودان و کتاب مقدس) استقلال و واگرایی روایی طوفان نوح در قرآن کریم نسبت به متن های پیشین بازنمایی شود.
بینامتنیت
طوفان نوح
روایت قرآنی طوفان
عهدین
میان رودان
2020
02
20
115
137
https://jrla.isca.ac.ir/article_68974_38ce9ec303ff5648daccdf0862393677.pdf
فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی
مطالعات ادبی متون اسلامی
2538-5704
2538-5704
1398
4
16
تحلیل خطبهی انتقادی امام حسن (ع)پس از رحلت رسول خدا (ص)بر اساس نظریه فرکلاف
حسین
خاکپور
مریم
لطفی
تحلیل گفتمان انتقادی، پدیدهای زبانی میباشد که در اثر ارتباط تولید شده، و گرایشی مطالعاتی، اجتماعی و میانرشتهای است. گفتمان انتقادی، به تحلیل و نقد متونی که بازتابدهندۀ عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر فضای جامعه است، میپردازد. هدف از پژوهش حاضر تحلیل گفتمان انتقادی امام حسن مجتبی7 در وقایع پس از رحلت رسول خدا6 بر اساس نظریۀ فرکلاف است که در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین و به روش توصیفی- تحلیلی به آن پرداخته میشود. دستاورد این نوشتار تبیین گفتمان انتقادی امام7 است که نشان دهندۀ شرایط خفقان و قدرت مسلط بر جامعه، اوضاع مردم کوفه در زمان حضرت می باشد، افزون بر این اثرپذیری امام7 از آن شرایط که گفتمان را بهصورت اعتراضی و انتقادی نسبت به پیمانشکنان ایراد فرمودهاند، این انتقاد را در راستای اثبات امامت و جانشینی بعد از رسول خدا6، شکوه از حق ضایعشدۀ حضرت علی7، ذکر فضایل پدر بزرگوارش، معرفی یار و یاور دلسوز پیامبر اکرم6 و روشنگری در جهت برانگیختن افکار عمومی برای حمایت و پشتیبانی امام7 و یارانش برجسته مینماید.
گفتمان انتقادی
امام حسن علیه السلام
خطبه
فرکلاف
زبان شناسی
2020
02
20
137
158
https://jrla.isca.ac.ir/article_68975_dbf7bb937545b2a31c3363274e9c7fb8.pdf