دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121A Study of the Impediments to the Presence of One’s Heart at the Time of Prayer in Mathnavi Ma’anavi of Molaviبررسی موانع حضور قلب در نماز، در مثنوی معنوی934135FAعلی اکبرباقری خلیلیهیئت علمی دانشگاه مازندرانJournal Article20151117عبادت، هدف آفرینش و نماز، سید عبادات و متعالی ترین نوع ذکر خدا از منظر صورت و حقیقت است. پذیرش نماز در نزد خدا به کمال آن، و کمال آن به رعایت آداب ظاهری و باطنی اش بسته می باشد و حضورقلب، مهمترین ادب باطنی نماز بوده و مقبولیتّ نماز به مقدار حضورقلب است، چنانکه در حدیث نبوی، نماز بدون حضورقلب، نماز کامل به شمار نیامده است. اگر چه مولوی در مثنوی، شریعت و طریقت و ظاهر و باطنِ عبادات را از یکدیگر جدایی ناپذیر می داند، امّا اساسا به بازتاب آداب و پیام های باطنی عبادات، به ویژه نماز پرداخته و ضمن تأکید بر حضور قلب در نماز، لازمة تحقق آن را اهتمام در دفع و رفع موانعش می داند و: 1) دنیا، 2) نفس امّاره، 3) شیطان، 4) خیا ل و پراکندگی خاطر را مهمترین موانع حضورقلب ذکر می کند. نکوهش دنیا در مثنوی به معنی دعوت به رهبانیّت و ترک تعاملات اجتماعی و معیشتی نبوده، بلکه دعوت به بیداری از غفلت است، زیرا دنیا از دیدگاه او غفلت از خدا است. مولوی به تأسی از حدیث نبوی، جهاد با نفس امّاره را جهاد اکبر خوانده و از کشتن آن، تصعید و تبدیل هواهای نفسانی به خواسته های معقول روحانی را اراده می نماید که در سایة پیر حقیقت بین، قابل تحصیل است. از دیدگاه او قلبِ حقایق یا وارونه کاری، از مهمترین تصرّفات شیطان در وجود آدمی است که به وسیلة وسوسه انجام می گیرد و تهدید مسلمانان نااستوار در ایمان، به فقر و فحشا از زیانبارترین این وسوسه ها است. خیال به معنی شکها و پندارهای بیهوده است که به دلیل تلوّن و تنوّع، خاستگاه روشهای متفاوت حقیقت طلبی می گردد و نتیجة قهری آن، به هم ریختن تمرکز حواس، ثبات فکر، حضور قلب و نهایتاً دوری از حق است. از این رو، عمل به خلاف خواست خیال، عمده ترین راه رام کردن آن محسوب می گردد.https://jrla.isca.ac.ir/article_135_a10cd6f41d9d9e6b71382621e7a0976b.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121Manifestation of the Figures of the Imagination in theSahifa Sajjādiyya, the Most beautiful Shi΄i prayerتجلی صور خیال در صحیفه سجادیه، زیباترین اثر دعایی شیعه3569139FAحجترسولیهئیت علمی دانشگاه شهید بهشتیمجتبیترکاشوندکارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربیJournal Article20151117خیال، روح و جانمایة ادبیات و عرصة تجلی آن، عناصر علم بیان از جمله تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه است. صحیفة سجادیة امام سجاد(ع) به رغم غرض و هدف خاص مترتب بر آن، با برخورداری از سبک مخصوص به خود، اثری ادبی نیز به شمار میآید. اما این که تا چه میزان از این مهمترین جانمایة ادب یعنی خیال بهره گرفته، مسألهای است که این مقاله به آن پرداخته و در پی پاسخ به این پرسش است که: در صحیفة سجادیه، چه عناصری از علم بیان که جلوهگاه خیالپردازی در متون ادبی است به کار رفته و تا چه حد این عناصر، خیا لپردازی را که قوام بخش ادبیات متن شمرده میشود، متبلور ساخته است؟ به این منظور با ارائة تعاریف مختصر از عناصر تشکیل دهندة دانش بیان و با تحلیل متن صحیفه و ارائة شواهدی چند معلوم ساختهایم که امام سجاد (ع) در صحیفة خویش از تشبیه و کنایه و مجاز و استعاره به شیوهای بسیار ظریف و زیبا بهره برده و مضامین را با ترکیباتی رو حنواز بیان کرده است. بهعلاو ه از میان انواع سهگانة خیال (ساده، آفریننده، بالدار)، خیال ساده یا همان «التصویر البیانی » بیشتر از سایر آرایهها در صحیفة امام سجاد (ع) آشکار و نمایان است.https://jrla.isca.ac.ir/article_139_446d55f8c7820932bf41b6046b4b41a7.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121Rhetoric Alanalysis of Sermons of Zaynab (Peace be upon her)تحلیل بلاغی خطبه حضرت زینب(س)6991140FAمحمودخرسندیهیئت علمی دانشگاه سمنانزهرافیضهیئت علمی دانشگاه پیام نور سمنانسید روح اللهحسینی طاهریدانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنانJournal Article20151117خطبۀ حضرت زینب (س) به عنوان یکی از جلوههای زیبای فصاحت و بلاغت در زبان عربی، برآمده از دل سنتّ زبانی عرب و قواعد و قوانین ادبی و بلاغی آن است. به همین روی درک معنای کلام آن حضرت و بهرهمندی از لطایف و اشارات موجود در آن، نیازمند بررسی ادبی واژگان و عبارات خطبه میباشد. مقالة حاضر علاوه بر مباحث علم معانی موجود در خطبة کوفه به بررسی آرایههای لفظی و معنوی این پدیده میپردازد و همآوایی آن را با موازین فصاحت و بلاغت نمودار میسازد.https://jrla.isca.ac.ir/article_140_f200655935ebe796bec4daeb26e3b00b.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121An analysis of Imam Reza’s Discourse through NLPتحلیل گفتمان امام رضا (ع) از منظر برنامه هدایت اعصابی- زبانی91104141FAبهزادقنسولیهیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهدخلیلقاضیزادههیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهدمجیدالهیدانشچوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20151118در نظریهپردازیهای اخیر در ارتباط با تجزیه و تحلیل گفتمان، تحقیقات ایدئولوژیک و تاریخی به طور خاص مورد توجه قرار گرفتهاند. در این روند، هدف، دستیابی به راهکارهایی برای تحلیل و درک گفتمان جوامع زبانی به منظور تعامل جهانی بهتر است . با توجه به این واقعیت که جهانی شدن خود تلاشی برای ایجاد نوعی وحدت زبان است، جوامع زبانی در کشورهای اسلامی باید توجهی بیشتر به ارائة گفتمانی متناسب با نیازهای انسان در دورة معاصر که عصر پیشرفتهای عظیم است، داشته باشند. به نظر میرسد در مدلهای حاضر مرتبط با گفتمان، معایب و ایراداتی خاص وجود دارد که ناشی از این واقعیت است که این مدلها تماماً ساخته و پرداختة بشر هستند. اما ویژگیهای گفتمان جهانی و الهی چیست؟ این مقاله به دنبال یافتن رویکردی جدید برای تبدیل ایدهها به مدلی منسجم از گفتمان بر اساس تجزیه و تحلیل گفتمان امام رضا (ع) با رهبران مسیحی ، یهودی و زرتشتی زمان خود است و سعی در تجزیه و تحلیل چنین گفتمانی از منظر برنامة هدایت اعصابی- زبانی دارد و بحث اصلی آن بیشتر معطوف به دو جنبة مهم از گفت و گو است که عمدتاً در عینیت رویکرد و دانش و آگاهی منبع نمود مییابد. در پایان نتیجه گرفته میشود که میتوان از این اصول به عنوان نظامی فعال در گفت و گوی میان تمدنها بهره گرفت.https://jrla.isca.ac.ir/article_141_1cb1c9d82a10dc840032aeb0bd2fe3e8.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121An investigation of Manifestation and Presence of Religious Concepts in Persian Literature before the 7th centuryبررسی تجلی و حضور مضامین دینی در ادبیات فارسی پیش از قرن هفتم105124142FAمهدیممتحنهیئت علمی دانشگاه آزاد جیرفتگرد آفرینمحمدیکارشناسی ارشد زیان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوجJournal Article20151118وقتی از تأثیر دین در ادبیات سخن به میان میآید، بیشتر مفاهیم و عقایدی مور دنظر است که جنبۀ کلی و اسطورهای مییابد و در تمامی ادیان مقدس مشترک است؛ اسطورهها و مقدساتی که از یک جریان اعتقادی و خاستگاه قومی سر برآورده و در طی زمان به باورها و اعتقادات دیگر ملل راه پیدا کرده است. بسیاری از شعرای برجستۀ ایران از جمله فردوسی، مولوی و دیگران و نیز نویسندگان مشهور در شعر و نثر خود، از مضامین و عناصر دینی (اسلامی، مسیحیت و زردشتی) برای تبیین اندیشة خود سود جسته و خود را به یک فرقۀ خاص محدود ننمودهاند، البته در این راستا شاعرانی نیز وجود دارند که از عقاید و مذهب خود در شعر بهره بردهاند. در این مقاله، نمونههایی از تجلی و حضور مفاهیم دینی را در شاهکارهای نظم و نثر پارسی که مبتنی بر دین و عرفان و سرشار از حکایتهای عرفانی است ارائه مینماییم.https://jrla.isca.ac.ir/article_142_f1a4c4f86df10ad1bacaa6cb98cfbe33.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121Manifestaions of the Aesthetics of Rhyme in the Qurānجلوههای زیباییشناسی سجع در قرآن125140150FAحمیدرضامشایخیهیئت علمی دانشگاه مازندرانJournal Article20151118زیباییهای خیرهکنندة آن توجه اصحاب بلاغت را به خود جلب نمود و به دلیل وجود شباهتهایی میان آن و آیات قرآن کریم گروهی را به تأیید، انکار، اعتدال و انتخاب اصطلاحی دیگر به نام فاصله واداشت. این اصطلاح نشان میدهد جلوههای زیباییشناسی سجع قرآنی دارای امتیازات فراوان بر سایر کلام بشری است. بررسی سجع در قرآن از منظر زیباییشناسانه نشان میدهد اینگونه سجع بر خلاف نثر مسجع ساختة بشر تابع واژگان نبوده و تنها برای اهداف زیباشناختی به کار نرفته بلکه به عنوان ابزاری برای انتقال پیام به مخاطب به شکلهای تضاد، ارتباط معنایی کلمات مسجع، حذف، تغییر کلمات، تقدیم و تأخر، سجع درونی، اتحاد در حروف پایانی، بهرهگیری از واژگان نادر متناسب با معنا و ارتباط اشتقاقی با واژگان ما قبل جلوه نموده است و استعمال فاصله از سوی محققان نشان از تمایز آن از کلام مسجع بشری دارد.https://jrla.isca.ac.ir/article_150_aff8830addaf1c80368a91503cdb8b47.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121Epic approach to the ΄Āshoorāei poem of Islamic Revolutionرویکرد حماسی به واقعه عاشورا درشعر عاشورایی انقلاب اسلامی141166151FAعبدالرحیمحقدادیهیئت علمی دانشگاه بیرجندمحمدباقرتقوی زیروانیکارشناسی ارشد زبان و ادبیات فراسیJournal Article20151118وجود شواهد و منابع دربارة واقعة عاشورا، به روشنی مبینّ این مطلب است که بعد حماسی این واقعة سترگ از مهمترین و اساسیترین ابعاد آن به شمار میرود. اما این بعد حیاتی در تاریخ شعر عاشورایی به ندرت انعکاس مییابد و در مقابل ابعاد تراژدی و عرفانی مجالی برای خودنمایی نمییابد. اما رویکرد حماسی بعد از انقلاب اسلامی به یکباره احیا میشود و بعد از سالها کم توجهی و کم اقبالی، در شعر عاشورایی انقلاب به رویکردی اساسی و پر کاربرد تبدیل میگردد و اکثر شاعران انقلاب مضامین حماسی را به طور گسترده و با بسامد بالا در اشعارشان به کار میبرند. از عوامل احیای رویکرد حماسی در شعر انقلاب اسلامی میتوان از تحولات عصر مشروطه، بینش حماسی متفکران انقلاب اسلامی و مهمتر از همة اندیشههای امام خمینی(ره) نام برد. رویکرد حماسی در شعر عاشورایی انقلاب دارای ویژگیها و مختصات منحصر به فرد همچون پیروزی خون بر شمشیر، استمرار عاشورا، نگاه حماسی به مرگ و جزآن میباشد که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد.https://jrla.isca.ac.ir/article_151_9da2d1d00067fb62c5d702022042b6d8.pdfدفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم
پژوشگاه علوم و فرهنگ اسلامیفصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی2538-570401220121121Manifestaion of the Character of the Holy Prophet in the Persian poem of Shi΄i scholars (A comparative investigation of prophetic praises in the poem of Persian poet’s and Shi΄i scholars)تجلی شخصیت پیامبر در شعر فارسی عالمان حوزوی شیعی (بررسی تطبیقی مدایح نبوی در شعر شاعران فارسی و عالمان حوزوی شیعی)167192152FAغلامرضارئیسیانهیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهدهوشنگاستادیکارناسی ارشد زبان و ادبیات عربیJournal Article20151118وجود شواهد و منابع دربارة واقعة عاشورا، به روشنی مبینّ این مطلب است که بعد حماسی این واقعة سترگ از مهمترین و اساسیترین ابعاد آن به شمار میرود. اما این بعد حیاتی در تاریخ شعر عاشورایی به ندرت انعکاس مییابد و در مقابل ابعاد تراژدی و عرفانی مجالی برای خودنمایی نمییابد. اما رویکرد حماسی بعد از انقلاب اسلامی به یکباره احیا میشود و بعد از سالها کم توجهی و کم اقبالی، در شعر عاشورایی انقلاب به رویکردی اساسی و پر کاربرد تبدیل میگردد و اکثر شاعران انقلاب مضامین حماسی را بهطور گسترده و با بسامد بالا در اشعارشان به کار میبرند. از عوامل احیای رویکرد حماسی در شعر انقلاب اسلامی میتوان از تحولات عصر مشروطه، بینش حماسی متفکران انقلاب اسلامی و مهمتر از همة اندیشههای امام خمینی(ره) نام برد. رویکرد حماسی در شعر عاشورایی انقلاب دارای ویژگیها و مختصات منحصر به فرد همچون پیروزی خون بر شمشیر، استمرار عاشورا، نگاه حماسی به مرگ و جز آن میباشد که در این مقاله مورد بررسی قرار میگیرد.https://jrla.isca.ac.ir/article_152_3efc18cbaeadece7c8ad5df1ae665321.pdf