نقش قرائن درون متنی و برون متنی در مراتب ترادف واژه های قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان- عضو گروه عتوم قرآن وحدیث

2 دانشگاه اصفهان_دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قران و حدیث

چکیده

ترادف از جمله پدیده های مهم زبانی است که از دیرباز نظرات مختلفی در باره آن وجود داشته است. زبان شناسان متأخر، علت این اختلاف را عدم تعریف دقیق و جامع از این مسئله دانسته اند و پس از بیان تعریف ترادف، ترادف کامل را انکارنموده ,و یا تحت شرایط سختی آن را می پذیرند.آنان رابطه اشتراک و افتراق واژه ها را مطرح کردند و در این خصوص ، به نظریه ترادف سیاقی وجزئی رسیدند، ولی در باره تک تک واژه ها پژوهشی مستند ارائه نکردند.
بافت و سیاق به عنوان مبنای اصلی ساخت کلام، نقش عمده ای در فهم مراد متکلم دارد و کشف آن مبتنی بر در نظر گرفتن قرائن کلام است و در مواردی تنها راه رسیدن به دلالت الفاظ بر معانی است. ولی با وجود مطالعات و تحقیقات زیاد در زمینه فهم واژگان مترادف قرآن، این روش کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
قرآن پژوهان هر چند ترادف واژه های قرآن را بررسی کردند و کتابهای ترادف در قرآن را نوشتند ،ولی بیشتر سعی شان را بر لغت گذاشته و در آثارشان به نقش اساسی قراین آیات در تعیین مراتب ترادف اشاره نکرده اند.
این پژوهش، ضمن بررسی لغوی واژه های قران، براساس قراین درون متنی و برون متنی موجود درآیات قرآن ،نوع ترادف جزئی،سیاقی و کامل آنها را، مشخص کرده و توسعه واژگان مترادف را که برگرفته از متن قرآن است بررسی می کند. از جمله دستاوردهای این روش پیدایش شبکه معنایی واژه های مترادف قرآن و زایش مترادف های جدید در بستر آیات است.

کلیدواژه‌ها