تحلیل متن شناختی سوره لقمان براساس نظریه کنش گفتار سرل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده الهیات. دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 گروه علوم قران وحدیث دانشگاه سیستان وبلوچستان

10.22081/jrla.2019.50997.1182

چکیده

بررسی کنش‌های گفتار در متون مذهبی، یکی از راه‌های درک و شناخت لایه‌های پنهان وتأثیر موردنظر مبدأ کلام است، نوشتار حاضر درحوزه کاربردشناسی زبان وتحلیل گفتمان درنظر دارد به مطالعه و بررسی کنش‌های گفتاری سوره لقمان بپردازد. این پژوهش بر روی سوره لقمان بابررسی اجمالی تفاسیر صورت گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است و واحد تحلیل، می‌تواند شامل یک جمله، یک کلمه یا چند جمله باشدکه یک کنش را برسانند.ابتدا هر آیه به پاره‌گفتار تقسیم شده و سپس نوع کنش هر پاره‌گفتار مشخص گردیده است. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها و بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که از مجموع 107 کنش به کار رفته در این سوره ،کنش ترغیبی باتعداد61 مورد،کنش اظهاری با23مورد و کنش عاطفی با22 مورد بیشترین میزان کنش را در این سوره دارند و کنش تعهدی با تعداد1مورد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. تعداد زیاد کنش ترغیبی و اظهاری با توجه به مباحث مطرح شده در این سوره کاملا قابل توجیه است؛ زیرا تبیین و دعوت مخاطب به مسایل اصلی اعتقادی مانند توحید و معاد بیشتر در قالب کنش اظهاری و ترغیبی اثربخش است و بیان این مسائل کمتر رنگ و بوی عاطفی را می‌پذیرد. همچنین در این بررسی نشان داده شده است که پاره‌گفتارهای این سوره نه تنها کنش‌های متفاوتی دارند بلکه برخی از پاره‌گفتارها بیش از یک کنش دارند، ضمناً کنش اعلامی دراین سوره استفاده نشده؛ زیرا این نوع کنش‌ها بیشتر درموقعیت‌های رسمی مانند جلسه‌ی دادگاه استفاده می‌شود

کلیدواژه‌ها