واکاوی مفهوم «احسان» در دیوان صائب تبریزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه چرخ نیلوفری آذربایجان

2 دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

10.22081/jrla.2020.58284.1289

چکیده

بررسی مضامین اجتماعی آثار هر شاعر یا نویسنده‌ای می‌تواند بیان‌گر گرایش‌های اجتماعی آن شاعر یا نویسنده باشد، گرایش‌هایی که نشأت گرفته از شرایطی است که هنرمند در آن زندگی می‌کند، بنابراین برای شناخت هر شاعر یا نویسنده‌ای باید به بررسی گرایش‌های اجتماعی او پرداخت. سرمایۀ ‌اجتماعی در ادب فارسی دارای مفاهیم و مضامین فراوان است و شاکلۀ اصلی هر موضوع ادبی را تشکیل می‌دهد؛ چرا که مفاهیم، واژه‌ها، علایم، نشانه‌ها و نمادهای ادبی هر کدام به ­نوعی با سرمایۀ ‌اجتماعی پیوند خورده است. شاخص‌هایی چون احسان، اعتماد، امید، انصاف، صبر، صلح، عدل، عقل و جز این موارد هر کدام جزئی از سرمایه‌های اجتماعی هستند. هدف از پژوهش حاضر این است که با بررسی کاربردهای خاص و متنوع از مفهوم احسان که صائب در حیطۀ آن فراوان به نظریه‌پردازی پرداخته است به این پاسخ برسیم که دیدگاه صائب نسبت به مسایل اجتماعی در جامعه چگونه است؟ صائب تبریزی برجسته‌ترین شاعر سبک هندی است که دیوان او مملو از مسایلی است که از زمینه‌های اجتماعی نشأت گرفته است. از آن‌جا که اجتماع و مسایل مرتبط با آن یکی از ویژگی‌های شعری صائب است، وی توجهی خاص به مسایل اجتماعی عصر خود داشته و کیفیت روابط و پرداختن به امور مرتبط با انسان‌ها، مشکلات و مسایل جامعۀ عصر خود را در استخدام تصویرسازی شعری درآورده است.

کلیدواژه‌ها