کاربست واقع‌گرایانه و غیر کنایی رنگ‌های سیاه و سفید‌ در قرآن کریم و اشعار حافظ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه هنرهای صناعی - دانشکده هنر اسلامی- دانشگاه هنر اسلامی تبریز

10.22081/jrla.2021.58337.1292

چکیده

رنگ‌ها اگرچه تنها بازتاب طول موج خاصی هستند، اما در تمدن‌های بشری، محملی برای بیان احساسات، توصیفات، تخیلات، رمزها و نمادها و دیگر شئونات انسانی شدند. اهمیت این موضوع چنان است که رنگ‌ها، هم در زبان مخلوقات و هم در کتاب‌های آسمانی در زبان خالق، با اشکال و مفاهیم مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌اند. شعر حافظ نیز مملو از کارکردهای بیانی مختلف از رنگ است. دو رنگ سیاه و سفید که دلالت‌هایی بر ظلمت و نور، شب و روز، تاریکی و روشنایی دارند، به دلیل ظرفیت‌های قابل توجهی که در تصویرسازی دارند، هم به صورت کنایی و هم به شکلی غیر کنایی، در این دو متن شریف به‌کار رفته‌اند. این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی و تطبیقی، به این نتیجه می‌رسد که هم قرآن و هم اشعار حافظ، دو رنگ سیاه و سفید را هم از جنبه‌های کنایی و هم به صورت غیر کنایی با بیانی طبیعت‌پرداز و واقع‌گرا مورد استفاده قرار داده‌اند که این کاربست رویکرد اصلی این جستار به شمار می‌رود. در بعضی موارد، کارکرد غیر کنایی آن‌ها مانند توصیف رنگ دست در معجزۀ موسی7 هم‌چنین رنگ پدیده‌های طبیعی کاملاً بر هم منطبق است. از دیگر کارکردهای غیر کنایی این دو رنگ در قرآن، می‌توان به رنگ راه‌هایی که در کوه‌ها وجود دارند، رنگ نور صبحگاهی، عیب و بیماری و خشک شدن گیاه و در اشعار حافظ هم به توصیف چهرۀ پیامبر اکرم6 و نیز رنگ مار افعی اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار