تحلیل محتوایی و ساختاری مدایح نبوی در شعر ابن جنان الأندلسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

3 استاد تمام گروه عربی دانشگاه رازی

10.22081/jrla.2022.61887.1342

چکیده

مدایح نبوی، گونه‌ای خاص از مدح است که با ظهور اسلام پا به عرصۀ وجود نهاد. شاعران متعهد از دیرباز تا کنون ارادت و محبت خود را به ساحت مقدس پیامبر (ص) با سرودن اشعار ابراز داشته‌اند. از سرآمدترین شاعران مدیحه سرای عصر اندلس، ابن جنان اندلسی است. نگارندگان در این جستار به دنبال آن بوده‌اند تا ضمن معرفی ابن جنان اندلسی و بررسی مدایح نبوی در شعر وی با روشی توصیفی-تحلیلی، برجسته‌ترین مؤلفه‌های محتوایی و ساختاری آن را مورد تحلیل قرار دهند؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد که مضامین نهفته در این مدایح همان مفاهیمی است که در دوره‌های پیشین مشاهده می‌شود و جز در برخی موارد اثری از نوآوری در مضمون این قصیده‌ها دیده نمی‌شود. شاعر با بهره‌گیری از عاطفۀ صادقانه، واژه‌ها و ترکیب‌هایی ساده را برای القای این مضامین برگزیده‌ است؛ در ضمن این مدایح برای اثرگذاری بر مخاطب از صور خیال گوناگون، هم‌چون تشبیه، کنایه، استعاره، تشخیص را به کار برده‌ است؛ هم‌چنین بهره‌گیری از اسلوب‌های دانش معانی، مانند منادا، استفهام، تمنی، تأکید توانایی ادبی والای او را نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها