انسجام به عنوان یک مفهوم زبانشناسی متن، توسط «هالیدی» و«حسن» مطرح شد؛ به این گونه که اگر در صدد آن باشیم تا درجۀ ارتباط یک متن را مورد بررسی قراردهیم، شایسته است تا این ارتباط را از لحاظ عواملی که آن را عناصر انسجام نام می‌نهند، تحلیل نماییم. عناصر به دستوری، واژگانی و پیوندی تقسیم می‌شوند که هر یک به شاخه‌های مرتبط قابل دسته بندی است. از آنجا که وجود متن بدون انسجام ناممکن است و وجه تمایز آن‌ها از یکدیگر میزان بهره‌گیری از آن می‌باشد، نهج البلاغه نیز به عنوان یک متن دینی از این قاعده مستثنا نیست، از اینرو پژوهندگان در این پژوهش بر آن هستند تا با روش توصیفی- تحلیلی درجۀ انسجام خطبۀ 109 نهح البلاغه را از نظر عناصر انسجام هم‌چون ارجاع، جانشینی، حذف، تکرار، همآیی و ادات پیوند افزایشی، نقیضی، زمانی و سببی و شرطی بررسی نمایند.دستاورد این جستار آن است که اگر چه در نگاه نخست، این خطبه از موضوعات متعدد سخن به میان آورده است، اما این تعدد، از میزان انسجام و یکپارچگی متن نکاسته است. نکتۀ دیگر این‌که دو عنصر «حذف» و «جایگزینی» به ترتیب، بیش‌ترین و کم‌ترین نقش را در انسجام متن داشته‌اند.
نجفی ایوکی, علی, & وکیلی, زهرا. (1400). بررسی عناصر انسجام‌بخش در خطبۀ 109 نهج‌البلاغه بر اساس دیدگاه هالیدی و رقیه حسن. فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی, 6(23), 35-57. doi: 10.22081/jrla.2021.60922.1317
MLA
علی نجفی ایوکی; زهرا وکیلی. "بررسی عناصر انسجام‌بخش در خطبۀ 109 نهج‌البلاغه بر اساس دیدگاه هالیدی و رقیه حسن", فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی, 6, 23, 1400, 35-57. doi: 10.22081/jrla.2021.60922.1317
HARVARD
نجفی ایوکی, علی, وکیلی, زهرا. (1400). 'بررسی عناصر انسجام‌بخش در خطبۀ 109 نهج‌البلاغه بر اساس دیدگاه هالیدی و رقیه حسن', فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی, 6(23), pp. 35-57. doi: 10.22081/jrla.2021.60922.1317
VANCOUVER
نجفی ایوکی, علی, وکیلی, زهرا. بررسی عناصر انسجام‌بخش در خطبۀ 109 نهج‌البلاغه بر اساس دیدگاه هالیدی و رقیه حسن. فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی, 1400; 6(23): 35-57. doi: 10.22081/jrla.2021.60922.1317
)