جستاری زیبا شناختی در ساختارها و کارکردهای هنری تکرار در دعای عرفه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

3 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

10.22081/jrla.2021.61473.1335

چکیده

دعای عرفۀ امام حسین7 متنی ادبی است که پژوهش‌هایی فراوان دربارۀ آن انجام شده است. در این متن ادبی، گونه‌های بیانی و زیبایی‌شناختی متعدد و بسیار چون تصویر و انواع مختلف موسیقی، مانند اقسام متنوع تکرار به کار رفته و در کنار همة این موارد، متن از نظرگاه‌هایی لطیف و رویکردهای روانشناختی و دیگر موارد نیز برخوردار بوده که حقیقت این دعا را دست نیافتنی ساخته است. پژوهش حاضر در صدد بررسی یکی از این سبک‌های بیانی و زیباشناختی، یعنی پدیدۀ تکرار- به عنوان نوعی موسیقی کلامی درونی- و کارکرد هنرى آن است و سعی دارد از طریق بررسی گونه‌های مختلف تکرار، مانند تکرار حرف، کلمه، جمله، وزن و غیره، برخی زوایا و رازها و حقایق این دعا را آشکار سازد تا خواننده و شنونده هرچه بیش‌تر از آن لذت ببرد. علت انتخاب موضوع، وجود فراوان عنصر تکرار و انباشت تراکمی آن در این دعا است که به منظور برجسته سازی مضامین یا تأکید بر یک حالت روحی روانی خاص و انتقال آن به کار رفته است ،در حالی که این مهم از عهدۀ کلام عادی خارج می‌باشد. تکرار در این دعا، کارکردهای خود را در زمینه‌های صوت ضرباهنگ ساز و معناشناسی به خوبی انجام داده است و تنها برای آرایه و یا بخشی زاید بر متن نیست. این تحقیق به شیوۀ توصیفی تحلیلی بر اساس پردازش داخلی متن انجام شده و تلاش کرده است تا از مناسب‌ترین نمونه‌ها و مهم‌ترین عناصر زیباشناختی و معناشناختی استفاده کند.

کلیدواژه‌ها