مقایسه تنوع واژگانی در سبک گفتاری و نوشتاری نهج البلاغه از منظر نظریه جانسون (مطالعه موردی: خطبه‌ها و نامه‌های سیاسی – اخلاقی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی ره

2 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه فرهنگیان پردیس آیت الله طالقانی ره

10.22081/jrla.2020.55102.1231

چکیده

ثروت واژگانی هر نویسنده نقش اساسی در تبیین سبک شخصیش دارد؛ زیرا سبک حاصل گزینش خاصی از واژگان است. و ثروت لغوی ادیب در آثارش موجب تمایز سبکش با دیگران است. با توجه به این‌که خطبه‌ها و نامه‌های سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در موقعیت‌های متفاوت و در خطاب به افراد خاصی گفته شده است؛ لذا این تفاوت در بافت موقعیتی، نقش اساسی در تنوع واژگانی ایشان دارد. و از آن‌جایی‌که نظریه‌ی جانسون یکی از روش‌های آماری هست که از تنوع واژگانی ادیب در آثارش پرده برگرفته، و ثروت لغوی هر متنی را، در مقایسه با متن دیگر مشخص می‌نماید.
بنابراین پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیلی و به صورت عملی، به مقایسه تنوع واژگانی بین خطبه‌ها و نامه‌های سیاسی و اخلاقی حضرت علی (ع) در چارچوپ نطریه‌ی آماری جانسون پرداخته است. از مهم-ترین نتایج این جستار آن است که تنوع واژگان در سبک گفتاری حضرت علی (ع) بیشتر از سبک نوشتاری ایشان در نامه‌ها است.

کلیدواژه‌ها


1. امینی، محمد رضا (1388)، «آستانۀ انتخاب مفهومی ضروری در بررسی تحولات ادبی و سبک شناسی»، مجله شعر پژوهی، شمارۀ 2، زمستان .
2. اناری بز چلوئی، ابراهیم و احمد امیدوار (1391)، «پژوهشی در تنوع واژگان شعری (مطالعۀ موردی؛ اشعار رهی معیری، هوشنگ ابتهاج و فریدون مشیری)»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک­شناسی (علمی - پژوهشی)، شمارۀ 2 (پیاپی 10)، زمستان، صص 31-57.
3. جانسون، ساموئل (1941)، اللغة والعادات السلیمة فی الکلام، شیکاگو: بی‌نا.
4. حلمی، خلیل (1980)، الکلمة (دراسة لغویة معجمیة)، اسکندریة: الهیئة المصریة للکتاب.
5. دشتی، محمد (1386)، ترجمۀ نهج البلاغه، قم: نشر الهادی.
6. سقیلی، أسماء (2005)، المنهج الأسلوبی دراسة موجزة موقع رابطة رواء للادب الاسلامی و لغة القرآن.
7. طالبیان، یحیی (1378)، صور خیال در شعر شاعران سبک خراسانی، بی‌جا: موسسۀ فرهنگی انتشاراتی عماد کرمانی.
8. علی­پور، مصطفی (1387)، ساختار شعر معاصر امروز، مشهد: انتشارت دانشگاه فردوسی.
9. فتوحی، محمود (1391)، سبک­شناسی، نطریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن.
10. فضل، صلاح (1998)، علم الأسلوب مبادئه و اجراءاته، ط1، قاهرة: دار الشروق.
11. مصلوح، سعد (1992)، الأسلوب: دراسة لغویة احصائیة، ط3، قاهرة: عالم الکتاب.
12. ــــــــــــــــــ، (1993)، فی النص الأدبی دراسة أسلوبیة إحصائیة، ط1، قاهرة: عین للدراسات والبحوث الانسانیة و الاجتماعیة.
13. Crystal, David, (2008): A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 6 Edition, Singapore: Blition. Singapore: Blackwell Publishing.
14. W. Johnson, (1941): Language and speech Hygiene, Gen, semantics monograph, No1,2 nd ed, institure of General Semantics.