روش شناسی قرآن پژوهان معاصر؛ مطالعه موردی محمد ارکون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی

10.22081/jrla.2020.59379.1303

چکیده

محمد ارکون روشنفکر الجزایری و قرآن پژوه معاصر به‌سان دیگر روشنفکران مسلمان دغدغۀ اصلاح و استنباط مفاهیم دینی را داشته است. از جملۀ این دغدغه‌ها روش فهم مفاهیم دینی و قرآنی به شمار می‌آید. این رویکرد نخست با تجدید نظر و بازخوانی میراث کهن در این گستره آغاز می‌گردد سپس با اثرپذیری از مطالعات نوین علوم انسانی مرتبط با قرآن پژوهی به انقلاب فکری و اصلاحات ساختاری در برداشت‌های تجددگرایانه و گرایش به دستاوردهای مدرنیته و دخالت آن در فهم تفسیر و علوم قرآنی می‌انجامد. ارکون در بررسی‌های خود به خوانش های زیر در فهم قرآن تأکید داشته است. 1. خوانش ایمان گرایانه ۲. خوانش تاریخی ۳. خوانش زبان شناختی ۴. خوانش نشانه شناختی. نوشتار حاضر می‌کوشد تا با روش توصیفی-تحلیلی، روش شناسی ارکون را در مطالعات قرآنی بررسی نماید. دستاورد مهم پژوهش بر این نکته تأکید می‌ورزد که تلاش می‌کند تا میان روش های موجود در دنیای جدید در فهم روشمند قرآن و روشن الهیاتی پیوند برقرار نماید. هرچند این کوشش در فرجام به ارایۀ ساختاری منسجم در این راستا کامیاب نمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها