معروف رصافی شاعر معاصر عراق و سید جمال الدین اسدآبادی از جمله روشنفکران جهان اسلام هستند که در روشن کردن افکار عمومی، بیداری اذهان مردمی و هدایت ارادۀ ملتها به‌سوی ارزشهای اسلامی، اهتمام ورزیدند و به عنوان طلایه‌دار و پیشرو در این عرصه، نیک درخشیدند؛ از آنجا که ایده‌ها و اندیشههای اسلامی که سید جمال الدین مبتکر و یا احیا‌کنندۀ مجدد آنها بود، موجب تأثیر در عصر خود و پس از آن گشته است، برخی از نویسندگان و بزرگان ادبیات عرب بر این باور هستند که رصافی نیز، تحت‌تأثیر تفکرات اصلاحگرایانۀ سید جمال الدین بوده و از افقهای بلند اندیشههای او بهره جسته است. از این رهگذر، مقاله حاضر سعی دارد تا با مقایسۀ برخی از آرا و نظریات این دو مرد مصلح، گذشته از تبیین اهداف اسلامی و اصلاحطلبانۀ آن دو، بر این اثرپذیری صحه گذارد.
)