تحلیل کنش‌های گفتاری سرل در خطبه‌ قاصعه از منظر کاربرد‌شناختی زبان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه زبان شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران

10.22081/jrla.2024.68035.1388

چکیده

واکاوی متون دینی برای رمزگشایی متون دینی از نظر کاربردشناختی زبان به‌صورت توصیفی-تحلیلی در این پژوهش به‌منظور تحلیل کنش‌های گفتاری پنج‌گانه سرل (1969) در خطبه قاصعه از نهج‌البلاغه انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل خطبه 192 (قاصعه) با موضوع دوری‌جستن از شیطان و تکبر در نهج‌البلاغه بر اساس طبقه‌بندی کارگفت‌های سرل انجام شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان می­دهد که امام علی (ع) در این خطبه از نهج‌البلاغه، به ترتیب فراوانی و بسامد، از کنش‌ها­ی گفتاری ترغیبی و اظهاری به میزان زیاد و از کنش‌های عاطفی، تعهدی و اعلامی به میزان کمتر، در جهت انتقال پیام به مخاطب به صورتی حکمت‌آمیز بهره گرفته است. نتایج این تحلیل نشان می‌دهد که امام علی (ع) به دلایل موقعیتی و سیاسی آن زمان بیشتر کارگفت‌های ترغیبی و اظهاری را استفاده نموده است. زیرا ارائه این خطبه در زمانی بوده که ایشان هدف موعظه و پند و اندرز داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1.  * قرآن کریم.

    * نهج‌البلاغه.

    1. احمدی نرگسه، رحیم ؛ گرجیان، بهمن؛ محمود نقی‌‌‌‌‌‌زاده، محمود؛ حسینی، سیدحسام‌‌‌‌‌‌الدین. »کارگفت‌‌‌‌‌‌های ترغیبی در قرآن‌‌‌‌‌‌کریم« ؛ فصلنامه پژوهش‌‌‌‌‌‌ها‏ی ادبی–قرآنی، شماره دوم.34-21. 1397.

              

    1. ایشانی، طاهره؛ نعمتی قزوینی، معصومه. » تحلیل خطبه حضرت زینب سلام الله علیه در کوفه بر اساس نظریه کنش گفتاری سرل« ؛ سفینه، سال دوازدهم ، شماره 45(ویژه حدیث).51-25. 1393.
    2. پهلوان نژاد، محمدرضا؛ رجب زاده، مهدی.» تحلیل متن شناسی زیارتنامه حضرت امام رضا (علیه السلام) برپایه نظریه کنش گفتاری« ؛ فلسفه و کلام، شماره 85، پاییز و زمستان.37-54. 1389.
    3. دشتی، محمد. ترجمه نهج‌البلاغه؛ چاپ دوم، قم: انتشارات آثار فرهنگ برتر. 1396.
    4. زودرنج، صدیقه؛ اربطی مقدم، شیرین.» واکاوی خطبه شقشقیه با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی« ؛ فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، دوره 10، شماره .37. 139-115. 1401.
    5. صفوی، کوروش. درآمدی بر معنا شناسی؛ چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. 1387.
    6. طالب پور، دانا. کاربست نظریه هلیدی و حسن در انسجام متنی نهج‌البلاغه (مطالعه مورد پژوهانه خطبه 181). پژوهش های قرآن و حدیث. سال 55، شماره 2،صص 419-442. 1401.
    7. میر قادری، فضل الله؛ مریم اشراق پور. »بافت و کنش‌های گفتاری امام حسین (ع) در واپسین لحظات عمر«؛ فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی، شماره 1. 137-161. 1395.
    8. نجفی ایوکی، علی؛ رسول نیا، امیر حسین؛ کاوه نوش آبادی، علیرضا. »تحلیل متن شناسی خطبه شقشقیه بر­اساس نظریه کنش گفتاری سرل« ؛ فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، شماره.19. 1-17. 1396.
    9. ویسی، الخاص؛ غلامحسن اورکی.» کارکرد­های معنایی و توان منظوری جملات استقهامی قرآن کریم با توجه به نظریه کنش گفتاری« ؛ فصلنامه ذهن، شماره 62. 5-30. 1394.
    10. یول، جورج؛ کاربردشناسی زبان. ترجمه محمد عموزاده مهدیریجی و منوچهر توانگر؛ چاپ پنجم، تهران: سمت. 1996.
    11.  Astin, J. L. (1962). How to do things with words. Oxford: Oxford University Press.

     

    1. Searle, J. R. (1969). Speech acts: An essay in the philosophy of language. Cambridge: Cambridge University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار